Jordan Peele ile beraber siyahileri görünür kılan korku filmleri ile daha çok karşılaşmaya başladık. Geçtiğimiz yılın sevilen yapımlarından His House (2020), mültecilik sorununu işleyen dram ile yoğrulan başarılı korku filmlerinden biriydi. Jordan Peele’in yapımcıları arasında olduğu Lovecraft Country dizisi son dönemde dikkat çekerken Amazon Prime’da yeni gösterilmeye başlayan Them dizisi ise izleyiciyi ikiye böldü. Kimi yorumlar ırkçı bir söylem kullandığını ve insanları kışkırtmaya çalıştığını söylerken kimileri ise dizinin sertliğini severek beyazların ırkçılığını yüzlerine vurduğu kanısında. Aslında iki yoruma da katılmamak mümkün değil.
Them dizisi gerçek bir hikayeden yola çıkıyor. Eğer Suburbicon (2017) filmini izlediyseniz senaryo tanıdık gelebilir. Suburbicon filminin eleştirisinde de bahsettiğim üzere; 1957’de beyazların yaşadığı bir kasabaya taşınan siyahi aile üzerine beyazlarla yapılan röportajları içeren belgesel, bundan 64 yıl önceki döneme ışık tutuyordu. Fakat film beyaz bir aileye odaklanıp siyahi aileyi fonda kullanırken, Them dizisi doğrudan ötekileri yani siyahi aileyi başrole taşıyor. Fakat filmde sakinliğini koruyan Mayerslar yerine dizide kontrolünü kaybeden, öfkeli ve delirmek üzere olan Emory ailesi yer alıyor.
Dizi her ne kadar yaşanmış bir hikayeyi baz alsa da korkuyla harmanlandığından doğaüstü olaylara geçiş yaparak gerçek ile bağlarını zaman zaman koparıyor. Siyahilerin distopyasını hem beyazların davranışlarında hem de Emory ailesinin korkunç kabuslarında görmek mümkün. Aile fertlerinin peşini bırakmayan kötü ve ürkütücü karakterler birbirinden farklı ırkçılık sorunlarına değiniyor. Beyazlarla eşit yaşam şartlarına sahip olmak istemeleri, benzer statü ve sınıfın içinde olmalarına rağmen çevrenin bakış açısı yüzünden ütopiktir. Babanın mühendis veya annenin eski öğretmen olması, beyazlar için pek de mühim değildir. Önemli olan onların mahallelerinden gitmeleridir. Yoksa bir sürü borç altına girerek aldıkları ve Amerikan rüyasını temsil eden evlerinin fiyatı düşecek ve daha çok siyahi aile kasabaya yerleşecektir. Kısacası bu rüyanın içinde siyahlara yer yoktur. Bu noktada kasabayı korumak adına canla başla savaşan Elizabeth Wendell devreye girer. Dizinin baş kötüsü olmasına rağmen sonlara doğru onunla empati kurulmaya çalışılarak ve karakterin gereksiz bir hikaye akışının içine çekilmesiyle beraber anlamını yitirir. Yerini daha karikatürize ve aptal bir kötüye Marty Dixon’a bırakır. Bunun için dizi bir süre sonra ürkütücü gerçekler yani beyazlar yerine kabuslardan medet umar. Böylece dizi ilerledikçe gerilim yerini korku türüne bırakır. Bu yüzden de dram veya gerilim beklentisi olanlar tatmin olamayabilirler. Ayrıca bir yerden sonra şiddetin dozunun artması bazı izleyicilere sert ve acımasız gelebilir.
Sürekli içerik üretmek zorunda olan internet platformlarının dizilerini izlerken açıkçası uzun metraj film senaryosunun uzatılarak diziye dönüştürüldüğü hissine sıklıkla kapılıyorum. Ama Them, her bölümde hikayesini yavaş yavaş açarak, üstüne koyarak ilerliyor ve sıkıcılaşmadan hikayesini sonlandırmayı başarıyor. Dizi açıkçası gerçekler yerine doğaüstü tarafıyla daha çok tatmin ediyor. Karakterlerin kabusları haline gelen birbirinden farklı korkunç karakterler de diziyi ayakta tutuyor ve ailenin travmatik geçmişlerini destekliyor. Mesela Baba Emory’nin kabusu olan yüzü siyaha boyanmış tap dansçısı adam, siyahilerle dalga geçmek için canlandırılan aslında beyaz olup siyahları taklit eden dansçılara atıfta bulunur. Sanırım en bilenini Jim Crow (Thomas D. Rice) karakteridir ve hatta siyahilere karşı çıkarılan yasalara da adı verilmiştir. (Sözde siyahilerle beyazları eşitleyen yasa, iki tarafı birbirinden ayrı tutmak için oluşturulmuştu.) “Blackface” diye tabir edilen ve ırkçılıkla özdeşleştirilen bu akım, yakın zamanda da gündeme gelmişti.
Them dizisi, hikayesi finale doğru açıldıkça sert detaylarıyla dikkat çekiyor. Özellikle beyazların kullandıkları aşağılayıcı üslup günümüze göre ters ve incitici gelebilir ama 50’li yılları düşündüğümüzde hiç de şaşırtıcı değil. Özellikle Trump gibi aşırı sağcı kitlenin söylemlerini ve geçtiğimiz yıl George Floyd’un öldürülmesini göz önünde bulundurduğumuzda ırkçılık maalesef pek de geçmişte kalmadı.
10 bölümden oluşan Them, toplumun kirli yüzünü gösterirken son zamanların sivri yapımlarından biri olarak korku türünün içini doldurmayı başarıyor.
KÜNYE / IMDB: 7,2
Yönetmen: Nelson Cragg, Craig William Macneill, Ti West, Janicza Bravo, Daniel Stamm
Senaryo: Little Marvin, Christina Ham, Dominic Orlando, Francine Volpe, Korde Arrington Tuttle, David Matthews, Seth Zvi Rosenfeld
Oyuncular: Deborah Ayorinde (Livia ‘Lucky’ Emory), Ashley Thomas (Henry Emory), Alison Pill (Elizabeth ‘Betty’ Wendell), Shahadi Wright Joseph (Ruby Lee Emory), Melody Hurd (Gracie Emory), Pat Healy (Marty Dixon), Ryan Kwanten (George Bell), Christopher Heyerdahl (Kara Şapkalı Adam), Jeremiah Birkett (Tap Dansçı Adam), Dirk Rogers (Bayan Vera)
Müzik: Mark Korven
Görüntü Yönetmeni: Checco Varese
Kurgu: David Kashevaroff, Jeff Israel, Kevin D. Ross, Genevieve Butler, Dan Downer, Andrew Parkhurst, Daniel Williams
Ülke: ABD
