Gaslight (Işıklar Sönerken, 1944) ve A Double Life (Çifte Hayat, 1947) gibi ölümcül erkek (homme fatale) temalı kara filmlere imza atan George Cukor, özellikle kadın karakterlerin yönetmeni olarak bilinir. A Woman’s Face (1941) filminde ise güçlü kadın rollerini başarıyla canlandıran Joan Crawford ile George Cukor’un bir araya gelmesiyle beraber karanlık ve tehlikeli bir kara film karşımıza çıkıyor. Yüzünün yarısı gibi ruhu da yaralı olan bir kadının hazırlıksız yakalandığı bir aşkın pençesine düştüğünde neler yapabileceği anlatılıyor.
Mahkeme sahnesiyle açılan film, cinayetle suçlanan Anna Holm’u ilk defa yargı sürecindeyken tanımamızı istiyor ve geriye dönüşlerle yavaş yavaş gerçeklerle yüzleşmeye başlıyoruz. Film birkaç kere şaşırtıcı dönemeçten geçtiğinden yazının bundan sonrasında bazı sürprizleri açık edeceğimin uyarısında bulunayım.
Anna Holm, hırslıdır ve güçlü olup kimseye muhtaç olmamak için elinden geleni ardına koymaz. George Sand’ten alıntılar yapıp Frédéric Chopin’den parçalar çalabilen Anna, kara filmlerdeki diğer kadın karakterlerden çok farklıdır. Bir yandan lokanta işletirken diğer yandan da şantaj ile ekmek parasını kazanmaktadır. Fakat kazandığını kendisi için harcayabilmesi için aşık olması gerekir. Bir lord edasıyla ortalıkta dolaşan üçkâğıtçı fakat karizmatik Torsten Barring’in yaptığı kurlara karşı koyamayan Anna, karşısına çıkan fırsatı değerlendirir. Estetik operasyon ile beraber Torsten Barring’in kalbinin sahibi olacağını düşler ama öncesinde yapması gereken küçük bir görevi vardır. Barringlerin evine mürebbiye olarak sızıp mirasın Torsten’a kalmasını sağlamak. Tek varisin yani ortadan kalkması gerekenin ufak bir çocuk olması ise ruhu buz tutmuş bir kadın için bile çok fazladır. Yüzü düzeldikten sonra sokağa ilk çıktığında küçük bir çocuğun ona gülümsemesine karşılık veren Anna’nın kalbi acaba yumuşamış mıdır? Mahkeme süreci ile beraber geriye dönüşlerle olayın iç yüzünü anlamaya çalışırken birisinin öldüğü kesindir. Film finaline kadar bu gizemi korumayı başarır.
A Woman’s Face filmine sadece ana karakter üzerinden baktığımızda çirkin veya kaba tabirle bozuk olan düzeltildiğinde içinin de iyileştiğine dair bir kanı ortaya çıkıyor. Ama film kendi içinde bu teorisini çürütüyor. Yan karakterlerden Vera Segert, gıpta edilen güzelliğine tezat olarak eşini aldatan ve pek de zeki olmayan bir kadındır. Torsten Barring’i canlandıran Conrad Veidt ise karakterini “smokinli bir Lucifer” olarak tanımlar. Yani güzel olan aslında dış görünüşüyle ölçülemez. Anna’nın ruhunu kirleten aslında travmatik deneyiminin yanı sıra toplumun ona bakış açısıdır. İlk önce Torsten sonrasında Dr. Gustaf Segert’in bakış açıları ve mürebbiyelik yaptığı evdeki sıcak yuva, onu olması gereken yani aslında ait olduğu karaktere dönüştürür. Güzelliğinden çok çevresi onu iyileştiren başat etken olmuştur.
Hem senaryosu hem de Joan Crawford ve Conrad Veidt’in oyunculukları ile dikkat çeken A Woman’s Face filmi Francis de Croisset’in oyunundan uyarlanmış. Daha öncesinde Ingrid Bergman’ın oynadığı En kvinnas ansikte (1938) isimli başka bir uyarlamasının da olduğunu meraklısına not düşelim.
KÜNYE / IMDB: 7,2
Yönetmen: George Cukor
Senaryo: Francis de Croisset, Donald Ogden Stewart, Elliot Paul
Oyuncular: Joan Crawford (Anna Holm), Melvyn Douglas (Doktor Gustaf Segert), Conrad Veidt (Torsten Barring), Osa Massen (Vera Segert), Albert Bassermann (Konsolos Magnus Barring), Richard Nichols (Lars-Erik), Reginald Owen (Bernard Dalvik), Donald Meek (Herman Rundvik), Connie Gilchrist (Christina Dalvik), Marjorie Main (Emma Kristiansdotter)
Müzik: Bronislau Kaper
Görüntü Yönetmeni: Robert H. Planck
Kurgu: Frank Sullivan
Ülke: ABD
