Erik Blomberg’in yönetmenliğini yaptığı Finlandiya yapımı Valkoinen peura (The White Reindeer, 1952), Laponların yerel inanışlarından yola çıkılarak çekilmiş okült temalı bir yapım. Sami Şamanizmi ve Fin Mitolojisinden ilham alan film, birçok korku öğesini tek hikayede birleştirmeyi başarıyor.
Bir kadının kucağında bebeğiyle karlar içinde umarsızca yürümesiyle başlayan filme Laponlara özgü bir şarkı eşlik eder ve bu şarkı filmin başında bütün hikayeyi özetler aslında. Kadın bebeğini bir çadırın içine bıraktıktan sonra ölür. Bir karı-koca onu sahiplenir ve sonrasında bebeğin yani Pirita’nın büyümüş halinden hikayeye devam ederiz. Aslak ile severek evlenen Pirita, kocası onu daha çok sevsin ve evine bağlı olsun diye bir şamana gider. Ama yaptırdığı büyü onu bir cadıya çevirir ve Pirita, dolunay zamanlarında beyaz bir ren geyiğine dönüşerek erkekleri avlamaya başlar. Kısa bir süre sonra yöre halkı bu sihirli geyiğin gazabından kurtulmak ve onu öldürmek için silahlanacaktır. Ama aralarında aşık olduğu Aslak’ın da olması, Pirita’nın işini zorlaştırır.
Dönemine göre başarılı bir film olmasına rağmen ilk önce hikayesindeki bazı kopuk detaylardan bahsedelim. Prita, girişteki şarkıda da söylendiği gibi içinde kötücül bir ruhla mı doğmuştur? Annesinin bebekken onu bir çadıra götürdükten sonra ölmesi, onun şeytani ruhunun bir göstergesi midir veya annesi de Prita gibi bir cadı mıdır? Yaptırdığı aşk büyüsünün tam ortasındayken ne ters gitmiştir de Prita bir cadıya dönüşmüştür? Bu soruların cevabını film izleyiciye tam olarak açıklamıyor. Büyünün gerçekleşebilmesi için önüne çıkan ilk canlı olan ren geyiğini sunağa kurban ettikten sonra bir cadıya dönüşseydi açıkçası daha mantıklı olabilirdi.
Pirita bir cadıya dönüşmesine rağmen aşina olduğumuz pek çok korku karakterinin bileşimi özellikler taşır. Mesela dolunayda dönüşmesini kurt adam ile bağdaştırabiliriz. Aslak’ın yanındayken dönüşmemek için kendini tuttuğu sahnede köpek dişleri uzar ve bu da vampirlerle bağlantılıdır. Ama bize pek tanıdık olmayan başka kültürlerin mitolojik tabanlı hikayelerinde, bildiğimiz karakterlerin veya hikayelerin karmasını görmek olağandır. Bir hayvana dönüşme sadece vampir veya kurt adamlarda görülmez, Şamanizm’de veya birçok mitolojik kaynakta sıklıkla rastlanır.
Hem Cannes Film Festival’inden hem de Altın Küre’den ödülle dönen Valkoinen peura, klasik korku sinemasına düşkün olanları heyecanlandırabilecek bir yapım. Özellikle okült temalı filmlerden hoşlananlar için ilginç bir klasik diyebiliriz. Son olarak Pirita’yı canlandıran oyuncu Mirjami Kuosmanen’in evli olduğu filmin yönetmeni Erik Blomberg ile beraber senaryoyu yazmış olduğunu da hatırlatalım.
KÜNYE / IMDB: 7,1
Yönetmen, Görüntü Yönetmeni ve Kurgucu: Erik Blomberg
Senaryo: Erik Blomberg, Mirjami Kuosmanen
Oyuncular: Mirjami Kuosmanen (Pirita / Maarita – Pirita’nın Annesi), Kalervo Nissilä (Aslak), Arvo Lehesmaa (Şaman Tsalkku-Nilla)
Müzik: Einar Englund
Ülke: Finlandiya
