Alfred L. Werker’ın yönetmenliğini yaptığı He Walked by Night (Gecelerin Hâkimi, 1948) adlı kara film, gerçek bir hikayeden yola çıkıyor ve özellikle sinematografisiyle dikkat çekiyor.
Görev başındayken öldürülen bir polis memurunun katilinin yakalanma çabasını anlatan film, yarı belgesel bir tarza sahip. Filmin girişinde, izlemekte olduğumuz yapımın gerçek bir hikayeye dayandığına dair bir bilgilendirici notla karşılaşırız. Sonrasında bir anlatıcı eşliğinde Los Angeles ve polis departmanı hakkında kısa bir tura çıkarız. Film boyunca zaman zaman anlatıcı devreye girerek gerçek ile kurgu arasında gidip gelmemizi sağlar. Filmin gerçekçiliğini destekler biçimde yıldız isimler kadroda pek yer almaz. Yarı belgesel birçok kara film mevcuttur ve genellikle polis departmanının işleyişini, sıkı çalışmalarını anlatır. Kara filmlerde sıklıkla karşımıza çıkan beceriksiz polis, yetenekli özel dedektif karşılaştırmasına veya şiddete meyilli polis memurlarına bu sefer şahit olmayız. Onun yerine titiz ve işini şansa bırakmayan, en son teknolojiyi kullanan polisler yer alır. Bu tarz kara filmlerin bir nevi polislere karşı bir güven tazeleme amacı güttüğünü söyleyebiliriz. Polislerin suçu nasıl çözdüklerini anlatan reality şovlar da ilerleyen yıllarda bu tür filmlerin izinden giderler.
Gerçek bir hikayeye dayanan film, Machine Gun Walker (Makineli Tüfek Walker) lakaplı Erwin Walker’ın yakalanma sürecini anlatır. Finali itibariyle ise gerçek olaydan ayrılır. Erwin Walker uzun uğraşlar sonucunda 1946’da yakalanır ve idam edilmesine karar verilir ama II. Dünya Savaşı’nda yaşadığı travma, ailesinde akıl hastalıklarının yaygın olması ve hapishanedeyken intihar girişiminde bulunması, onu idamdan kurtarır. Cezası ilk önce müebbet hapse çevrilir, 1974’te ise şartlı tahliye ile salıverilir. *
Filmin dikkat çeken bir diğer özelliği ise Raw Deal (1948) ve The Big Combo (1955) filmlerinde de çalışan, kara filmlerin usta görüntü yönetmeni John Alton’ın imzasını taşıyan sinematografisi… Özellikle finaldeki kaçış sahnesinin, müziğin kesilerek sadece ortam sesleriyle çekilmesi ve el fenerleriyle aydınlatılan tünelde izlediğimiz kovalamaca, gerilimin zirveye ulaşılmasını sağlar. Katilin, sürekli gizlenmek zorunda kaldığından karanlığa sığınması da ışık-gölge kontrastının başarılı idare edilmesiyle bir kara filmden beklediğimiz görüntüyü sağlar.
He Walked by Night, gerçekçiliğin ön plana çıktığı yarı belgesel kara filmlerden hoşlananlar için ideal bir yapım. Bir katili yakalamak için o dönem uygulanan prosedürü mesela robot resim nasıl çizildiği gibi detayları merak ediyorsanız sizin için ilginç bir seyir olacaktır.
KÜNYE / IMDB: 7,2
Yönetmen: Alfred L. Werker, Anthony Mann
Senaryo: Crane Wilbur, John C. Higgins, Harry Essex
Oyuncular: Richard Basehart (Roy Martin / Roy Morgan), Scott Brady (Marty Brennan), Roy Roberts (Breen), Whit Bissell (Paul Reeves), James Cardwell (Chuck Jones), Jack Webb (Lee Whitey)
Müzik: Leonid Raab
Görüntü Yönetmeni: John Alton
Kurgu: Alfred DeGaetano
Ülke: ABD
